Środa z Profilaktyką - rak jajnika
09-03-2022
Na raka jajnika rocznie umiera 2,5 tysiąca Polek. Na świecie to piąty najczęściej diagnozowany kobiecy nowotwór. Zyskał sobie niechlubne miano „cichego zabójcy”, ponieważ w pierwszej fazie przebiega bezobjawowo. Dlatego aż w 75 procentach przypadków rozpoznawany jest w stadium zaawansowanym.
Wiek ma pływ na rozwój choroby
Zachorowalność na raka jajnika gwałtownie wzrasta w okresie pomenopauzalnym. Ponad połowa zachorowań dotyka kobiet w wieku 50–70 lat. Nowotwór jajnika rozwija się z nabłonka, który pokrywa jajnik i z jego podścieliska. Biorąc pod uwagę rokowanie i wzrost, został on podzielony na dwa typy – pierwszy o łagodnym lub o granicznym stopniu złośliwości, który jest wykrywany częściej na początkowym etapie i drugi typ – który od początku ma charakter złośliwy i szybko rozwija się w otrzewnej. Drugi typ raka jajnika ma złe rokowanie, zazwyczaj rozpoznaje się go w mocno zaawansowanym stadium.
Czynniki ryzyka
Lista czynników ryzyka tej choroby jest długa. Wśród nich - główny czynnik ma uwarunkowania genetyczne, które stanowią 15 procent wszystkich zachorowań. Ryzyko zachorowania na raka jajnika wzrasta też w przypadku nosicielstwa mutacji genów BRCA1 i BRCA2, stymulacji owulacji, niepłodności i bezdzietności, endometrioza. Na rozwój choroby mają wpływ nadmierna masa ciała i palenie papierosów. Na raka jajnika narażone są bardziej kobiety, których bliscy chorowali na raka jajnika, ale i na raka piersi, macicy, jelita grubego lub odbytu. Ryzyko wystąpienia choroby zmniejszają: antykoncepcja hormonalna, okluzja jajowodów, wycięcie jajników i jajowodów, wycięcie macicy i karmienie piersią.
Cichy zabójca nie daje znać
W pierwszym stadium nowotwór rozwija się w organizmie w sposób utajony, bezobjawowy, dlatego wykrywa się go zwykle w zaawansowanych stadiach.
Dolegliwości dają o sobie znać, zazwyczaj dopiero gdy zmiana ma kilka centymetrów. Najczęściej zgłaszanymi objawami są: krwawienia z pochwy, ból w podbrzuszu, problemy z oddawaniem moczu, ucisk wywierany na narządy sąsiednie (drogi moczowe, układ pokarmowy), uczucie ciągłego zmęczenia. Chorobie towarzyszą objawy gastryczne, takie jak: wzdęcia, powiększenie obwodu brzucha, uczucie pełności, zaparcia lub biegunki, odbijanie. U osób z zaawansowanym rakiem jajnika poza obecnością guza w jajniku może występować płyn w jamie brzusznej lub opłucnej. Poza tym stwierdza się podwyższone stężenie antygenu CA-125.
Regularne wizyt u ginekologa to podstawowa broń w walce z rakiem jajnika
W przeciwieństwie do raka szyjki macicy i raka piersi, w przypadku nowotworu jajnika nie ma skutecznych badań profilaktycznych, które pozwoliłyby jak najszybciej wykryć chorobę. Do głównych działań profilaktyki nowotworowej zalicza się prowadzenie prozdrowotnego trybu życia, ograniczenie czynników ryzyka (np. rezygnacja z palenia papierosów), a przede wszystkim regularne wizyty w gabinecie ginekologicznym i kontrola jajników podczas USG przezpochwowego. Żeby skorzystać z wizyty u ginekologa nie jest potrzebne skierowanie.
Kobiety z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia raka jajnika (obciążony wywiad rodzinny), powinny poddać się badaniu genetycznemu na mutacje genów BRCA1 i BRCA2, które jest refundowane przez NFZ. Skierowanie do poradni genetycznej może wystawić lekarz rodzinny lub każdy inny specjalista.
Dowiedz się więcej:
Środa z Profilaktyką. Rak jajnika - Akademia NFZ
Środa z Profilaktyką. Rak jajnika - profil Akademii NFZ w serwisie YouTube
Portal diety.nfz.gov.pl
