Aktualności / Dla pacjenta / Narodowy Fundusz Zdrowia

Aktualności

Środa z Profilaktyką - profilaktyka cholesterolowa

15-12-2021

Około 61 proc. Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Lekceważenie tego problemu zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu oraz może skrócić życie nawet o 20-30 lat.

Cholesterol to substancja tłuszczowa obecna we wszystkich komórkach i krwi człowieka. Stanowi niezbędny składnik prawidłowego funkcjonowania organizmu. Większość cholesterolu obecnego w organizmie (75%) produkowana jest w wątrobie, tkankach i narządach. Pozostała część, czyli 25%, dostarczana jest wraz z pożywieniem. Cholesterol występuje pod dwoma głównymi postaciami: LDL (ang. low density lipoproteins), nazywany „złym” cholesterolem, odpowiedzialny jest za zwężanie światła tętnic i rozwój miażdżycy oraz HDL (ang. high density lipoproteins), określany jako „dobry” cholesterol, działa ochronnie na tętnice, zmniejszając rozwój miażdżycy.

Prawidłowy wynik lipidogramu we krwi:

stężenie cholesterolu całkowitego <5 mmol/l tj. <190 mg/dl;
stężenie cholesterolu LDL <3,0 mmol/l tj. <115 mg/dl;
stężenie cholesterolu HDL >1,2 mmol/l tj. >45 mg/dl u kobiet i >1,0 mmol/l tj. >40 mg/dl u mężczyzn.

Mężczyźni po 40. r.ż. i kobiety po 50. r.ż. (lub po menopauzie) bez chorób przewlekłych i obciążeń powinni badać profilaktycznie stężenie cholesterolu we krwi raz w roku. Profil lipidowy osoby po 40. r. ż. mogą bezpłatnie wykonać w ramach programu "Profilaktyka 40 PLUS".

Wysoki poziom cholesterolu zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu i może skrócić życie nawet o 20-30 lat.

Czynniki ryzyka problemów z cholesterolem:

Wiek – wysoki poziom cholesterolu bardzo często diagnozowany jest u osób w wieku od 40 do 59 lat.
Czynniki genetyczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Nadmierna masa ciała.
Niewłaściwa dieta i nawyki żywieniowe, spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych i cukru.
Brak aktywności fizycznej.
Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.

W profilaktyce kluczowe jest więc unikanie używek, regularna aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta.

Zalecenia dietetyczne na obniżenie cholesterolu:

Spożywaj 5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach co 3-4 godz.
Zastąp tłuszcz zwierzęcy roślinnym, ogranicz spożycie smalcu, masła i śmietany, używaj oliwy z oliwek, oleju rzepakowego.
Ogranicz spożycie tłustego mięsa (tj. wieprzowina, tłusta wołowina, kaczka, gęsina).
Jedz ryby morskie, orzechy i awokado bogate w kwasy tłuszczowe omega-3.
Wyeliminuj z diety szkodliwe tłuszcze trans, obecne w margarynach, wyrobach cukierniczych, czekoladowych, zupach i sosach w proszku, żywności typu snack oraz fast food.
Zamiast smażenia wybieraj gotowanie na parze i pieczenie.
Ogranicz spożycie cukru, słodyczy. Cukry proste powodują wzrost syntezy szkodliwego cholesterolu LDL w wątrobie.
Zwiększ spożycie błonnika pokarmowego, który wspomaga wydalanie z organizmu nadmiaru tłuszczu.
Białe pieczywo zastąp pełnoziarnistym, postaw na kasze, razowy makaron i brązowy ryż oraz rośliny strączkowe, owoce tj. jabłka i gruszki jedz ze skórką.
Jajka jedz na miękko – płynne żółtko ma w sobie lizynę, która hamuje wzrost „złego” cholesterolu we krwi.
Sięgaj po siemię lniane, ostropest plamisty, czystek lekarski, nasiona chia, czosnek, cynamon i kumin – wspomagają utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.