W Polsce na cukrzycę choruje ok. 3 mln osób. Choroba może prowadzić do groźnych powikłań - hipoglikemii i hiperglikemii.
Powikłania cukrzycy to zespół schorzeń, które pojawiają się w wyniku choroby. Powikłania cukrzycy dzielimy na:
- ostre (hipoglikemia, hiperglikemia)
- przewlekłe (retinopatia cukrzycowa, nefropatia cukrzycowa, neuropatia cukrzycowa, choroby serca, udar, stopa cukrzycowa).
Hiperglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi wzrasta ponad poziom prawidłowy. Chroniczna hiperglikemia prowadzi do długotrwałych uszkodzeń i niewydolności różnych narządów, atakując głównie oczy, nerwy, serce i nerki. Do najczęstszych objawów hiperglikemii należą: wzmożone pragnienie (polidypsja) oraz potrzeba częstego oddawania moczu (poliuria), problemy ze wzrokiem, osłabienie, przygnębienie, apatia, złe samopoczucie, problemy skórne (świąd, stany zapalne narządów płciowych) oraz zapach acetonu z ust.
Najczęstszymi przyczynami hiperglikemii są: niedobór insuliny w organizmie, zbyt mała dawka insuliny w stosunku do zjedzonego posiłku, pominięcie podania dawki insuliny do posiłku, niepodanie korekcyjnej dawki insuliny w przypadku zbyt dużego poziomu glukozy we krwi, zbyt mała aktywność fizyczna, znaczący stres, ostra choroba (przeziębienie z gorączką, zatrucie pokarmowe, uraz) lub rozwijająca się infekcja.
W przypadku hiperglikemii należy zmierzyć poziom glukozy we krwi i wyrównać za pomocą insuliny, zaleconej przez lekarza. W razie nieosiągnięcia prawidłowego poziomu glukozy, należy wezwać pogotowie ratunkowe.
Hipoglikemia to z kolei krytyczny spadek poziomu glukozy we krwi (< 70 mg/dl), który stwarza realne zagrożenie dla organizmu. Do najczęstszych objawów niedocukrzenia należą: nadmierna potliwość, drżenie rąk, kołatanie serca, uczucie silnego głodu/wstręt do jedzenia, zaburzenia mowy, widzenia i równowagi, osłabienie, problemy z koncentracją, niemożność skupienia się i zapamiętania, zaburzenia zachowania, takie jak agresja lub wesołkowatość.
Najczęstszymi przyczynami hipoglikemii są: niedobory pokarmowe (zbyt mała kaloryczność posiłku, zbyt duży odstęp czasowy między podaniem insuliny i posiłkiem, niespożycie posiłku po wstrzyknięciu insuliny), nadmiar insuliny w organizmie (zbyt duża dawka insuliny, zbyt głębokie podanie insuliny - domięśniowo), intensywny wysiłek fizyczny bez właściwego przygotowania oraz spożycie alkoholu (zahamowanie wątrobowej produkcji glukozy).
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy zmierzyć poziom glukozy we krwi. W przypadku niedocukrzenia należy spożyć np.: cukry proste (10-20 g glukozy), owoc (pół banana, 1 łyżkę miodu), pół szklanki soku owocowego lub osłodzoną 1 łyżeczką cukru herbatę. Jeżeli po ok. 20 minutach glikemia nie wzrośnie należy spożyć dodatkowo węglowodany złożone (np. bułkę, kromkę chleba).
Osobę nieprzytomną z hipoglikemią nie należy karmić, ani podawać jej płynów, gdyż grozi to zadławieniem. Ułóż chorego w pozycji bezpiecznej i wezwij pogotowie ratunkowe.
Jak mierzyć poziom cukru?
Systematyczne mierzenie poziomu cukru we krwi to nieodłączny element terapii cukrzycy. Aby prawidłowo zmierzyć poziom cukry we krwi:
- umyj ręce ciepłą wodą (nie przecieraj spirytusem);
- włóż pasek do glukometru;
- przed nakłuciem wykonaj masaż palca;
- nakłucie wykonaj specjalnym nakłuwaczem dołączonym do glukometru;
- po nakłuciu nanieś pierwszą kroplę krwi na pasek testowy;
- po kilku sekundach odczytaj pomiar;
- po wykonaniu badania przetrzyj palec jałowym gazikiem;
- zużyte elementy jednorazowe wyrzuć do pojemnika na odpady.
Zapisuj wyniki dokonywanych pomiarów w tzw. dzienniczku samokontroli. Niektóre glukometry mają obecnie możliwość przechowywania w swojej pamięci ostatnio wykonanych pomiarów oraz skopiowania danych do osobistych komputerów.
Dowiedz się więcej:
Środa z Profilaktyką. Ostre powikłania cukrzycy - Akademia NFZ
Środa z Profilaktyką. Ostre powikłania cukrzycy - profil Akademii NFZ w serwisie YouTube
Portal diety.nfz.gov.pl
Wszystkie aktualności
