W Polsce na osteoporozę choruje ok. 2,8 mln osób, a na całym świecie z "cichym złodziejem kości" mierzy się już ponad 200 mln osób.
Osteoporoza to choroba cywilizacyjna, charakteryzująca się zmniejszeniem i osłabieniem struktury mineralnej kości, a w rezultacie zwiększoną podatnością na złamania. Szacuje się, że prawie 90 proc. złamań nasady bliższej kości udowej oraz trzonów kręgów u kobiet i 70 proc. u mężczyzn to efekt właśnie tej choroby. Z "cichym złodziejem kości" w naszym kraju mierzy się ok. 2,8 mln osób. Połowa z nich to osoby w wieku 75-84 lat. Na całym świecie tą chorobą dotkniętych jest ponad 200 mln ludzi.
Wyróżniamy dwa rodzaje osteoporozy:
- pierwotna - występuje najczęściej, jest konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem.
- wtórna - jest wynikiem współistnienia innych chorób lub stosowania niektórych leków, może pojawić się w każdym wieku.
Wśród czynników ryzyka osteoporozy eksperci wymieniają m.in. wiek., niską masę kostną, niską masę ciała oraz przebyte w przeszłości złamania, którym nie towarzyszył poważny uraz. Wpływ na rozwój choroby może mieć również przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami, palenie papierosów i picie alkoholu, reumatoidalne zapalenie stawów, nieodpowiednia dieta - uboga w wapń i witaminę D; mała aktywność fizyczna oraz niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.
Do diagnozowania kondycji kości jest wykorzystywana densytometria, czyli badanie gęstości kości. Przeprowadza się je zazwyczaj w odniesieniu do kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy (szyjka kości udowej, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kości przedramienia, kości nadgarstka). Tego rodzaju diagnostyka jest bezpieczna i nie wymaga żadnego przygotowania.
Zdrowie kości na talerzu
Na kondycję kości wpływa m.in. odpowiednia dieta.
Korzystne dla kości:
- mleko i produkty mleczne: kefir, jogurt sery twarogowe, żółte, feta - o obniżonej zawartości tłuszczu;
- owoce świeże i suszone (wszystkie);
- warzywa świeże i gotowane (zwłaszcza liściaste) sałata, rukola, jarmuż, brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, kiełki, groszek zielony, nasiona roślin strączkowych. Warzywa warto jadać w postaci surówek z dodatkiem oleju rzepakowego lub oliwy;
- tłuste ryby morskie (łosoś, sardynki, makrela, śledź, szprotki, turbot, flądra) – świeże, mrożone, wędzone o małej zawartości soli;
- pieczywo razowe (graham, żytnie, orkiszowe, wieloziarniste) oraz kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna), ryż i makarony pełnoziarniste.
Niekorzystne dla kości:
- przetwory mięsne (wędliny) konserwowane fosforanami, a także słone wędliny;
- szczawiany zawarte m.in. w szczawiu, szpinaku, rabarbarze i botwinie;
- nadmierne spożycie tłuszczów zwierzęcych - zwiększają wydalanie wapnia z organizmu i obniżają jego przyswajanie z przewodu pokarmowego.
Do utrzymywania kości w zdrowiu niezbędna jest również aktywność fizyczna. Powinniśmy poświęcić na nią co najmniej 30-60 minut dziennie w zależności od wieku. Zalecany przez ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia program aktywności fizycznej seniorów, w którym bierze się pod uwagę ryzyko osteoporozy w tym wieku, składa się z trzech elementów:
- ćwiczenia wytrzymałościowe - marsz, marszobieg, jazda na rowerze, nordic walking z intensywnością odpowiednią do stanu zdrowia i sprawności ogólnej ćwiczących;
- ćwiczenia siłowe - angażujące najważniejsze grupy mięśniowe tj.: brzucha, pleców, nóg i ramion;
- ćwiczenia rozciągające, równoważne i koordynacyjne.
Dobrze zaplanowany trening zmniejsza ryzyko złamań kości. Mocne mięśnie stabilizują znacznie postawę ciała i eliminują ryzyko upadku, a tym samym złamań osteoporotycznych.
Dowiedz się więcej:
Środa z Profilaktyką. Profilaktyka osteoporozy - Akademia NFZ
Środa z Profilaktyką. Profilaktyka osteoporozy - profil Akademii NFZ w serwisie YouTube
Portal diety.nfz.gov.pl
Program treningowy "8 tygodni do zdrowia"
Wszystkie aktualności
