Cukrzyca typu 2 jest uznawana za epidemię XXI wieku. Edukacja dzieci i młodzieży na temat zdrowego żywienia i prawidłowej masy ciała to istota prewencji wystąpienia tej choroby w kolejnych latach życia.
Cukrzyca to choroba przewlekła, która charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Cukier ten nie może przedostać się do wnętrza komórek w celu dostarczenia im energii i zbyt długo krąży we krwi. Choroba powoduje zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) jest nazywana „młodzieńczą” ponieważ najczęściej dotyka dzieci i młodzież. Nie mija wraz z wiekiem, trwa do końca życia. Wynika z niedoboru lub całkowitego braku insuliny, wytwarzanej przez komórki trzustki, z powodu ich niszczenia przez układ odpornościowy. Insulina ma za zadanie transport cukru z krwi do komórek ciała. Cukrzyca typu 1 wymaga podawania choremu insuliny podskórnie, aby utrzymywać prawidłowy poziom cukru we krwi. Aktualnie cukrzycy typu 1 nie można zapobiec.
Mówiąc o cukrzycy, najczęściej mamy jednak na myśli cukrzycę typu 2. Skłonność do jej występowania bywa dziedziczna, najczęściej jednak jest efektem zaniedbań i stylu życia. Sprzyjają jej czynniki takie jak:
- brak ruchu
- nadwaga i otyłość
- brak regularnych badań
- spożywanie żywności wysokoprzetworzonej
- nadmiar węglowodanów w diecie.
U podłoża tej choroby leży tzw. insulinooporność (oporność organizmu na insulinę). W efekcie organizm produkuje nadmierne ilości hormonu - insuliny, co prowadzi do niewydolności trzustki.
Statystyki pokazują, że 22 proc. dzieci i młodzieży w wieku 9-18 lat zmaga się z nadwagą lub otyłością. To zaś główne czynniki sprzyjające cukrzycy typu 2. Nadmierna masa ciała przyczynia się do insulinooporności tkanek. Coraz młodsze osoby chorują na cukrzycę typu 2.
Profilaktyka cukrzycy typu 2
Aktywność fizyczna i ukształtowanie u dzieci prawidłowych nawyków żywieniowych mogą w dużym stopniu zapobiec wystąpieniu cukrzycy w przyszłości.
W profilaktyce cukrzycy typu 2 kluczowe jest:
- regularne spożywanie posiłków (4-5 posiłków co 3-4 godziny);
- niedopuszczanie do przegłodzenia lub przejedzenia;
- picie odpowiedniej ilości wody 1-1,5 litra dziennie;
- jedzenie węglowodanów złożonych (produkty pełnoziarniste - z tzw. ciemnej mąki), warzyw, nasion roślin strączkowych;
- unikanie węglowodanów prostych (znajdują się np. w słodyczach, słodzonych napojach, produktach zbożowych z pełnego przemiału - z tzw. białej mąki, ale także w owocach i produktach mlecznych);
- ograniczenie niezdrowych przekąsek (np. chipsów), żywności przetworzonej (zawierającej sztuczne barwniki, konserwanty, dużo cukru, soli i tłuszczu).
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca dzieciom i młodzieży do 17. roku życia codziennie co najmniej 60 min umiarkowanych lub intensywnych ćwiczeń.
Cukrzyca niejedno ma imię
W efekcie słodkich przyjemności – tyjemy, niszczymy zdrowie, wpędzamy kolejne pokolenia w cukrzycę, otyłość i ich konsekwencje. Niezwykle ważne jest czytanie etykiet produktów żywnościowych, w celu weryfikacji składu pod kątem zawartości cukrów.
Te nazwy oznaczają cukry proste dodane do produktu:
- glukoza, fruktoza, galaktoza, sacharoza, laktoza, maltoza, dekstroza, maltodekstryna, słód jęczmienny,
- syropy: glukozowy, glukozowo-fruktozowy, z agawy, klonowy, daktylowy, ryżowy, kukurydziany,
- miód, karmel, cukier: buraczany, inwertowany, trzcinowy, brązowy, winogronowy, zagęszczony sok owocowy, koncentrat soku.
Dowiedzi się więcej:
Środa z Profilaktyką. Jak rozmawiać z dzieckiem o cukrzycy typu 2? - Ulotka
Środa z Profilaktyką. Jak rozmawiać z dzieckiem o cukrzycy typu 2? - rozmowa z Ewą Dygaszewicz, dietetykiem, edukatorem diabetologicznym
Portal diety.nfz.gov.pl
Wszystkie aktualności
