Czerniak najczęściej występuje u osób w wieku 24-60 lat. W Polsce rozpoznaje się go zbyt późno. W efekcie 1 na 4 pacjentów umiera z powodu tej choroby. Tymczasem jej wczesne wykrycie daje ponad 95 proc. szans na całkowite wyleczenie.
Czerniak to nowotwór złośliwy, powstający na skórze z komórek barwnikowych zwanych melanocytami. Podstawowym objawem są widoczne zmiany na skórze. Może pojawić się także w innych miejscach na ciele, również w obrębie ust, nosa i gałki ocznej. Najczęściej występującym jest czerniak powstający ze znamion barwnikowych, najcięższą postacią jest czerniak guzkowy.
Do czynników ryzyka tej choroby lekarze zaliczają jasny fenotyp skóry, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV (słońce, solarium), poważne oparzenia słoneczne skóry, również w dzieciństwie, występowanie czerniaka skóry w rodzinie oraz występowanie mnogich znamion i zespołu znamion atypowych.
ABCDE samokontroli znamion
Zmiany w obrębie znamienia, budzące niepokój onkologiczny, są określane jako reguła ABCDE- Freidmana i Rigela:
- A (ang. asymetry) asymetria, zmiana kształtu znamienia z okrągłej na niesymetryczną;
- B (ang. border) brzegi, poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia;
- C (ang. colour) czerwony, czarny lub niejednorodny kolor;
- D (ang. diameter) duży rozmiar, średnica znamienia powyżej 6 mm;
- E (ang. evolving over time) ewolucja, postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Wykrywanie czerniaka na wczesnym etapie zaawansowania jest priorytetem w walce o zmniejszenie śmiertelności dlatego regularnie wykonuj samobadanie. Warto jest sfotografować zmiany i porównywać ich stan po miesiącu, dwóch.
Profilaktyka
Czerniak złośliwy jest najbardziej podstępnym nowotworem skóry, dlatego ważne jest stosowanie kilku prostych zasad profilaktycznych:
- unikaj opalania się w godzinach 11:00-15:00;
- zwracaj uwagę na wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej kremów z filtrami i stosuj je przez cały rok (latem stosuj kremy z wysokim filtrem min. 30 SPF);
- noś czapkę, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV, oraz ubrania zasłaniające ciało (koszule z długimi rękawami, długie spodnie);
- zrezygnuj z solarium i lamp UV;
- wykonuj samobadanie znamion, jeżeli zauważysz niepokojące zmiany skonsultuj je z lekarzem;
- odżywiaj się zdrowo - wskazane jest spożywanie warzyw, owoców i nabiału.
Dowiedz się więcej:
Środa z Profilaktyką. Czerniak - Akademia NFZ
Środa z Profilaktyką. Czerniak - profil Akademii NFZ w serwisie YouTube
Portal diety.nfz.gov.pl
Wszystkie aktualności
