Rocznie z powodu chorób związanych z nadwagą i otyłością umiera ponad 2,5 mln osób na świecie, a z dodatkowymi kilogramami mierzy się już ponad 60 proc. Polaków.
Nadmiarna masa ciała to nie tylko problem estetytyczny, ale przede wszystkim poważny problem zdrowotny. Szacuje się, że na całym świecie rocznie z powodu chorób związanych z nadwagą i otyłością umiera ponad 2,5 mln osób. Otyłość może prowadzić m.in. do nadciśnienia i innych schorzeń układu sercowo-naczyniowego, schorzeń stawów czy nowotworów. Lekarze uważają ją również za jedną z głównych przyczyn epidemii cukrzycy typu II. Tymczasem z dodatkowymi kilogramami mierzy się już ponad 60 proc. z nas. Na otyłość choruje 21 proc. Polek i 28 proc. Polaków.
Mechanizmy prowadzące do otyłości są złożone i wielokierunkowe. Wyróżniamy wśród nich czynniki środowiskowe, uwarunkowania genetyczne, elementy kulturowe, styl życia. Kluczowym w rozwoju otyłości jest długotrwałe zaburzenie bilansu energetycznego. Ma na to wpływ wiele aspektów:
- siedzący tryb życia i niedostateczna aktywność fizyczna połączona z nadwyżką energii pochodzącej z pożywienia;
- zwiększona gęstość energetyczna diety – tzw. „dieta zachodnia” – nadmierne spożycie tłuszczu ogółem, tłuszczów zwierzęcych, cukrów rafinowanych, żywności wysokoprzetworzonej;
- nieprawidłowe nawyki żywieniowe;
- zaburzenia odżywiania;
- czynniki psychologiczne (stres, napięcie emocjonalne, depresja);
- nieprawidłowe żywienie u kobiet ciężarnych;
- niewłaściwe żywienie w okresie niemowlęcymi i dziecięcym;
- rodzinne skłonności do otyłości oraz czynniki genetyczne (np. choroby);
- uszkodzenie jąder brzuszno-przyśrodkowych podwzgórza (otyłość pochodzenia podwzgórzowego);
- przyczyny endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy, zespół wielotorbielowatych jajników, hiperinsulinizm)
- przyjmowanie niektórych leków (np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, sole litu, pochodne sulfonylomocznika, insulina, kortykosteroidy.
Jak zadbać o prawidłową masę ciała i zapobiegać otyłości?
Klucz do skutecznej, codziennej profilaktyki otyłości leży na talerzu. Spożywaj regularnie 4–5 mniejszych posiłków dziennie, bazuj na żywności o niskim indeksie glikemicznym. Wybieraj produkty bogate w błonnik (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych), kwasy omega-3 (olej rzepakowy i lniany, ryby, orzechy, pestki i nasiona), wapń (chude produkty mleczne), selen (orzechy brazylijskie, tuńczyk, łosoś, jaja kurze, ryż). Ogranicz za to spożywanie produktów wysokoprzetworzonych, wysokokalorycznych, bogatych w tłuszcze (szczególnie tłuszcze nasycone), sól kuchenną, cukier. Pij wodę - co najmniej 1,5 do 2 l na dobę. W skomponowaniu zdrowego i zbilansowego menu, dostosowanego do indywidualnych potrzeb, pomoże Ci portal z darmowymi dietami od NFZ, opartymi na diecie DASH.
Do kontrolowania wagi niezbędna jest również regularna aktywność fizyczna. Żeby ćwiczenia nie były przykrą koniecznością a przyjemnością, wybierz taki rodzaj aktywności, który najbardziej lubisz. Wachlarz jest szeroki: bieganie, taniec, joga, tai chi, pilates, nordic walking, rower czy długie spacery. Unikaj przetrenowania - na początku ćwicz trzy razy w tygodniu po 30 minut. Następnie wydłużaj czas ćwiczeń i zwiększaj ich intensywność. Wysiłek fizyczny pomoże także w zredukowaniu stresu. Pamiętaj, by zadbać również o odpowiednio długi sen i rozstanie z używkami.
Dowiedz się więcej:
Środa z Profilaktyką. Codzienna profilaktyka otyłości - Akademia NFZ
Środa z Profilaktyką. Codzienna profilaktyka otyłości - kanał Akademii NFZ w serwisie YouTube
Portal diety.nfz.gov.pl
Program treningowy "8 tygodni do zdrowia"
Program "Zdrowie dla Ciebie" - otyłość
Wszystkie aktualności
