Dla pacjenta

Na całym świecie liczba osób chorujących na cukrzycę wzrasta. W Polsce na cukrzycę choruje już ok. 3 mln Polaków. Częstotliwość występowania cukrzycy u osób po 65. roku życia wynosi 25-30 proc, około 95 proc. przypadków stanowi cukrzyca typu 2.

Według Światowej Organizacji Zdrowia cukrzyca jest główną przyczyną ślepoty, niewydolności nerek, zawałów serca, udaru mózgu i amputacji kończyn dolnych. Do lawinowego wzrostu zachorowań na tę chorobę - uznawana za niezakaźną epidemię XXI wieku - przyczynia się przede wszystkim nasz styl życia. Za najistotniejszy czynnik rozwoju cukrzycy typu drugiego jest uznawana otyłość brzuszna, zachorowaniom sprzyjają także m.in. wysokokaloryczna dieta, nadmierne spożywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz brak aktywności fizycznej.

Jakie są niepokojące objawy cukrzycy?

• Uczucie suchości w ustach
• Zaburzenia widzenia
• Senność
• Wzmożony apetyt
• Spadek masy ciała
• Wzmożone pragnienie
• Uczucie ciągłego zmęczenia
• Częste oddawanie moczu
• Nawracające infekcje układu moczowego

W codziennej profilaktyce cukrzycy kluczowe znaczenie odgrywa więc m.in. aktywność fizyczna. Jak wskazują specjaliści, nawet pół godziny ćwiczeń każdego dnia może realnie zmniejszyć ryzyko jej rozwoju. Seniorzy, którzy mają problemy zdrowotne albo przez długi czas pozostawali nieaktywni, odpowiedni dla siebie zestaw ćwiczeń powinni dobrać wspólnie z lekarzem. Zaleca się, by umiarkowany wysiłek fizyczny podejmować przynajmniej przez 150 minut w tygodniu np. w cyklach pół godziny na dzień. Obok ćwiczeń wytrzymałościowych np. spacerów czy pływania, ważne są także ćwiczenia siłowe, rozciągające oraz koordynacyjne. Ich szczegółowy zestaw, długość i intensywność zawsze musi być jednak dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości seniora.

Kluczem do „ucieczki” przed cukrzycą są również regularne badania profilaktyczne poziomu glukozy we krwi oraz zdrowa dieta – bez nadmiaru cukrów i tłuszczów, bogata za to w warzywa i owoce. Przy układaniu takiego zdrowego i różnorodnego jadłospisu warto skorzystać z pomocy specjalnego portalu NFZ poświęconego dietom. Każdy zainteresowany znajdzie tam bezpłatne plany żywieniowe oparte na diecie DASH – uważanej za najzdrowszą i najlepiej przebadaną dietę na świecie - stworzone z myślą o seniorach oraz osobach chorujących na cukrzycę.

Zasady diety cukrzycowej:

• Główny cel żywienia to pokrycie bieżących potrzeb organizmu warunkujących prawidłowe funkcjonowanie.
• Codzienna dieta powinna opierać się na posiłkach mniejszych objętościowo, spożywanych o regularnych porach (4-5 posiłków). W przypadku insulinoterapii rozkład posiłków należy dostosować indywidulanie do procesu leczenia.
• Zaleca się równomierny rozkład węglowodanów na posiłki w ciągu dnia. Głównym źródłem węglowodanów powinny być produkty zbożowe, szczególnie o niskim IG tj. pieczywo pełnoziarniste, makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy, płatki owsiane, gruboziarniste kasze.
• Dostosuj żywienie do masy ciała, płci, wieku, aktywności fizycznej, stanu fizjologicznego, stanu zdrowia (choroby współistniejące). Założenia dietetyczne powinny uwzględniać leczenie farmakologiczne oraz insulinoterapię. • W przypadku nadwagi lub otyłości, należy dążyć do uzyskania należnej masy ciała w celu zmniejszenia wystąpienia ryzyka powikłań cukrzycy.
• Spożywaj potrawy gotowane, gotowane na parze, duszone bez wcześniejszego obsmażania, pieczone w folii lub w rękawie termicznym.
• Pij dziennie min. 2 litry płynów, najkorzystniej wodę niegazowaną.
• Zwiększ spożycie warzyw do minimum 4 porcji dziennie (porcja to np. średni pomidor, pół dużej papryki, szklanka warzyw liściastych). Polecane są zielone warzywa (szpinak, szparagi, brokuły, cukinia, sałata, ogórek). Wybieraj owoce o niższym IG i średnim stopniu dojrzałości. Ogranicz spożycie bananów, winogron, suszonych owoców.
• Spożywaj ryby min. 2 razy w tygodniu, zamiennie ryby chude (np. dorsz, mintaj, pstrąg, sandacz, tuńczyk) i tłuste (np. łosoś, śledź, makrela, sardynka).
• Ogranicz spożywanie tłuszczów zwierzęcych na rzecz roślinnych (z wyjątkiem olejów tropikalnych). Wybieraj oleje i oliwy roślinne, orzechy i pestki, awokado, a w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego - niskotłuszczowe produkty mleczne, chude mięso, ryby, jaja.
• Ogranicz do minimum spożycie cukru, soli oraz produktów wysokoprzetworzonych.

Dowiedz się więcej:

Środa z Profilaktyką. Codzienna profilaktyka cukrzycy u seniorów - Akademia NFZ

Środa z Profilaktyką. Codzienna profilaktyka cukrzycy u seniorów - profil Akademii NFZ w serwisie YouTube.

Portal diety.nfz.gov.pl

Program 8 tygodni do zdrowia