Chroń się przed rakiem szyjki macicy
28-01-2025
- Filarami profilaktyki tego nowotworu są szczepienia przeciwko HPV i regularne badania cytologiczne.
- W ub. r. cytologię w programie profilaktyki finansowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia wykonało blisko 40 tys. Małopolanek. U blisko 250 z nich wykryto różnego rodzaju zmiany, kolejne 200 skierowano na pogłębioną diagnostykę.
- Styczeń to miesiąc świadomości raka szyjki macicy, który jest okazją, by mówić o wadze profilaktyki. To ten rodzaj nowotworu, któremu możemy naprawdę skutecznie zapobiegać i wiele w tym zakresie zależy od nas samych. Narodowy Fundusz Zdrowia daje nam konkretne narzędzia – finansujemy program badań cytologicznych, refundujemy również koszt szczepień przeciwko wirusowi HPV dla dzieci w wieku 9-18 lat. Warto z tego skorzystać – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie.
Według raportu Narodowego Funduszu Zdrowia, który powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Onkologii i Centrum e-Zdrowia, w 2022 roku w całym kraju na raka szyjki macicy zachorowały blisko 3 tys. Polek, w tym ponad 220 Małopolanek. Szacuje się, że choroba jest wyleczalna nawet w 99 proc. przypadków, pod warunkiem że zostanie wykryta na wczesnym etapie rozwoju. Szansę na to dają regularne badania cytologiczne. Tymczasem według danych NFZ spośród kobiet, u których w latach 2013-2022 zdiagnozowano raka szyjki macicy, średnio jedynie 31 proc. miała wcześniej wykonywaną taką diagnostykę.
Bezpłatnie, bez skierowania, bez kolejek cytologię można wykonać w programie profilaktyki raka szyjki macicy, który finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Mogą z niego korzystać raz na trzy lata kobiety w wieku 25-64 lata.
Podczas cytologii jest pobierany materiał z szyjki macicy, który następnie trafia do oceny mikroskopowej. Jeśli wynik jest prawidłowy, wystarczy powtórzyć badanie za trzy lata albo – w szczególnym przypadkach – za rok.
Badania w ramach programu można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym, który zawarł umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. W Małopolsce jest ich ponad 200.
Z analizy małopolskiego NFZ wynika, że w ub. roku w programie zbadało się blisko 40 tys. kobiet. U blisko 250 z nich wykryto różnego rodzaju zmiany, a kolejne 200 skierowano na pogłębioną diagnostykę. W tym roku program obejmuje blisko 700 tys. Małopolanek. Pozostałe z bezpłatnej cytologii mogą skorzystać w ramach konsultacji ginekologicznej u lekarza, który współpracuje z NFZ.
Drugim filarem profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który odpowiada za rozwój tego rodzaju nowotworu. To jedyna onkoszczepionka, jaką dysponuje współczesna medycyna. Chroni nie tylko przed rozwojem raka szyjki macicy, ale także innych nowotworów kobiet i mężczyzn, które wiążą się z zakażeniem HPV: nowotworami głowy i szyi, prącia czy odbytu.
Ukłucia przeciwko HPV są bezpłatne dla dziewczynek i chłopców w wieku 9-18 lat. Dzieci w wieku 9-14 mogą zaszczepić się w powszechnym programie szczepień preparatem 2-walentnym lub 9-walentnym. Wystarczy zgłosić się do swojej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
Młodzież w wieku 15-18 lat może bez opłat skorzystać ze szczepionki 2-walentnej. W tym przypadku jest potrzebna recepta od lekarza. Na jej podstawie w aptece należy odebrać bezpłatny preparat, a następnie umówić się na jego podanie w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
W Małopolsce do tej pory przeciwko HPV zaszczepiło się ponad 50 tys. dzieci z roczników 2006-2015. Największy odsetek chronionych jest wśród tych urodzonych w 2010 i 2011 roku. Patrząc na powiaty, najwięcej dzieci skorzystało z możliwości takiej profilaktyki w Krakowie, powiecie olkuskim oraz chrzanowskim.
Aleksandra Kwiecień
rzeczniczka prasowa MOW NFZ
